Το Ίδρυμα Γεωργίου και Βικτωρίας Καρέλια, για τον εορτασμό της συμπλήρωσης 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης και στα πλαίσια του πολιτιστικού του έργου για τη διατήρηση και ανάδειξη της ελληνικής παράδοσης και κληρονομιάς, είχε τη χαρά και την τιμή να συνδράμει με την ευγενική του χορηγία στο πολύ σημαντικό επετειακό εορταστικό έργο της επιτροπής Ελλάδα 2021.

«Ο Μοριάς της Ελευθερίας»
Το Ίδρυμα διοργανώνει σε συνεργασία με το Λύκειον των Ελληνίδων Καλαμάτας και τη Συλλογή Ελληνικών Ενδυμασιών «Βικτωρία Γ. Καρέλια», σπονδυλωτή έκθεση ελληνικών ενδυμασιών σε πέντε πόλεις της Πελοποννήσου, ήδη από τις αρχές Ιουνίου και έως το τέλος του 2021. Με αφορμή ιστορικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην Καλαμάτα, την Τρίπολη, την Αρεόπολη, την Πύλο/Ναυαρίνο και το Ναύπλιο, όπως αυτά περιγράφονται μέσα από ισάριθμα κείμενα της εποχής, η έκθεση, με τίτλο «Ο Μοριάς της Ελευθερίας», παρουσιάζει ελληνικές ενδυμασίες από την Πελοπόννησο και τα νησιά του Αργοσαρωνικού, που διηγούνται την ιστορία με το δικό τους μοναδικό τρόπο. Oι φορεσιές εκτίθενται σε επιλεγμένα δημόσια κτίρια, στα οποία λειτουργεί παράλληλα χώρος ψηφιακής προβολής με θέματα εμπνευσμένα από την επανάσταση, στα πλαίσια του επετειακού προγράμματος του Ιδρύματος Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου και της ΤΕΜΕΣ Α.Ε., «Μοριάς ‘21».

Στην Καλαμάτα (Δημοτικό Πνευματικό Κέντρο) φιλοξενείται η παλαιότερη τοπική αστική φορεσιά με το πολύτιμο μεταξωτό καβάδι, το μεταξωτό ζωνάρι και τον βελούδινο τζουμπέ, για την οποία αντλούμε σημαντικές πληροφορίες από το προικοσύμφωνο της κόρης του ισχυρού Προκρίτου της Καλαμάτας, Παναγιώτη Μπενάκη, πρωτεργάτη της εξέγερσης των Ορλωφικών.

Στην Τρίπολη (Αποστολοπούλειο Πνευματικό Κέντρο) παρουσιάζεται η γυναικεία φορεσιά της Τεγέας, στα όρια της οποίας είχε στρατοπεδεύσει ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης προετοιμάζοντας την πολιορκία της Τριπολιτσάς. Βασικό στοιχείο της φορεσιάς, το φουστάνι με τον ολοκέντητο ποδόγυρο από πολύχρωμα μεταξωτά νήματα και το τελείωμα από κόκκινη τσόχα, του οποίου οι άκρες ανασηκώνονται και στερεώνονται στο πίσω μέρος της μέσης.

Στην Αρεόπολη (Παλαιό Δημαρχείο) θα παρουσιαστεί, στο τέλος Ιουλίου, η γυναικεία φορεσιά της Μάνης, προς τιμήν των δρεπανηφόρων γυναικών της, που δοξάστηκαν στη μάχη του Διρού και υμνήθηκαν από τον τύπο της εποχής σαν γνήσιες απόγονοι των γενναίων σπαρτιατισσών. Κύριο χαρακτηριστικό της φορεσιάς, το βελέσι, αμάνικο μάλλινο φόρεμα σε σκούρο μπλε χρώμα, στολισμένο με μία φαρδιά κόκκινη λωρίδα, το μπουγάζι. Το δρεπάνι στερεώνεται στο υφαντό ριγωτό ζωνάρι που τυλίγεται γύρω από τη μέση.

Στην Πύλο (Aρχοντικό Τσικλητήρα), όπου μετά την Πτώση της Σφακτηρίας, το θρυλικό μπρίκι του υδραίου Αναστάσιου Τσαμαδού, «Άρης», πραγματοποίησε ηρωική έξοδο μέσα από τις γραμμές του εχθρού, εκτίθεται η γυναικεία φορεσιά της Ύδρας ή «Μικράς Αγγλίας», όπως την αποκαλούσε ο Ιμπραήμ για τη ναυτοσύνη και την πολεμική της ικανότητα. Κυριαρχεί το πολύπτυχο αμάνικο πράσινο μεταξωτό φουστάνι με τον βελούδινο ποδόγυρο, η εφαρμοστή μεταξωτή τζάκα και το τριγωνικό ολοκέντητο μεταξωτό μαντήλι. Η νεώτερη φορεσιά του νησιού, που επηρεάστηκε σημαντικά από την ενδυμασία της βασίλισσας Αμαλίας κρατώντας, ωστόσο, τον παραδοσιακό υδραίικο κεφαλόδεσμο, φιλοξενείται στις εγκαταστάσεις της Costa Navarino (Westin Resort).

Στο Ναύπλιο (Boυλευτικό), όπου είχε το ραφείο του ο διάσημος για την ικανότητά του στο χρυσοκέντημα, Σταύρος Κρεμμύδας, δημιουργός της μπλε ενδυμασίας με φουστανέλα που υιοθέτησε ο βασιλιάς Όθωνας έως το θάνατό του, φιλοξενείται μία παλαιά γυναικεία φορεσιά τύπου «Αμαλία». Πρόκειται για τον τύπο της αυλικής ενδυμασίας με τη μακριά μεταξωτή φούστα σε στυλ Biedermeier, το κοντογούνι, το βελούδινο χρυσοκέντητο γιλέκο και το φέσι με τη μεταξωτή φούντα, που δημιούργησε η πρώτη βασίλισσα των Ελλήνων. Η φορεσιά έγινε το εθνικό αστικό ένδυμα της μετεπαναστατικής εποχής, προτού η δυτική μόδα κυριαρχήσει ολοκληρωτικά στον ελληνικό χώρο.

«Ο Μοριάς της Ελευθερίας» καλεί τους επισκέπτες που περιηγούνται φέτος στην Πελοπόννησο να αναζητήσουν τα παραπάνω εκθέματα και να έχουν την ευκαιρία να προσεγγίσουν την επαναστατική και πρώτη μετεπαναστατική περίοδο μέσα από μία διαφορετική οπτική: αυτή της καθημερινής ζωής των ανθρώπων που βίωσαν από κοντά τις αγωνίες, τις λύπες, τις απογοητεύσεις, τις ελπίδες και τις χαρές του μεγάλου αγώνα μέχρι την τελική του δικαίωση.

Λεύκωμα «Ένδυμα Ψυχής»
Το Ίδρυμα Γεωργίου και Βικτωρίας Καρέλια με την ευγενική του χορηγία συνέβαλε στην υλοποίηση της έκδοσης του λευκώματος «Ένδυμα Ψυχής», που φέρνει το ευρύ κοινό σε επαφή με τον πλούτο μιας από τις παλαιότερες λαογραφικές συλλογές της χώρας μας. Μία πρωτοβουλία της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας Ελλάδος και του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου όπου εκατόν είκοσι (120) ενδυμασίες του 18ου και του 19ου αιώνα, από τις πλέον αντιπροσωπευτικές της λαογραφικής συλλογής του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, φωτογραφήθηκαν για πρώτη φορά, φορεμένες από πρόσωπα του σήμερα, μαζί με τριάντα δημιουργίες-κεντήματα.

Λίγα λόγια από τον Γενικό Γραμματέα της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, Θεμιστοκλή Π. Κοντογούρη.

Στην έκδοση «Ένδυμα Ψυχής» παρουσιάζονται 100 φωτογραφικά πορτρέτα. Σύγχρονοι άνθρωποι όλων των ηλικιών φωτογραφίζονται ντυμένοι με ελληνικές παραδοσιακές φορεσιές που ανήκουν στην ενδυματολογική συλλογή του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου. Φτιαγμένες από ταλαντούχους τεχνίτες του 18ου και του 19ου αιώνα, οι φορεσιές, έργα υψηλής αισθητικής έμπνευσης και επιδέξιας κατασκευής, φέρουν τη σφραγίδα των δημιουργών τους και των κατόχων τους.

Τα πορτρέτα αυτά, μεικτής τεχνικής –συνδυασμός φωτογραφίας και κεντήματος– είναι το αποτέλεσμα μακρόχρονης και επίπονης συνεργασίας δύο σπουδαίων καλλιτεχνών, του φωτογράφου Βαγγέλη Κύρη και του αριστοτέχνη της κεντητικής τέχνης Anatoli Georgiev. Οι γυναικείες και οι ανδρικές φορεσιές και τα εξαρτήματα της μεγάλης συλλογής του ΕΙΜ, η οποία ξεκίνησε ήδη από το 1882 και έκτοτε εμπλουτίζεται συνεχώς, βρήκαν με την έκδοση αυτή, πέρα από τον αρχικό λειτουργικό τους ρόλο, έναν καινούριο προορισμό.

Οι φορεσιές αυτές βγήκαν από τις προθήκες και έντυσαν ξανά, με ξεχωριστό τρόπο, σύγχρονους Έλληνες και Ελληνίδες. Η διαδικασία-ιεροτελεστία αυτή έγινε με σεβασμό στην ιστορία μας από τους δύο δημιουργούς και οδήγησε σε ένα σημαντικό εικαστικό αποτέλεσμα, προϊόν διπλής απόσταξης μέσα από τα φίλτρα της προσωπικότητας τόσο του Βαγγέλη Κύρη όσο και του Anatoli Georgiev.
Η έκδοση με τίτλο « Ένδυμα Ψυχής» εντάσσεται στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος για τη συμπλήρωση 200 ετών από την εθνική Επανάσταση του 1821 και αποτελεί ευτυχή κατάληξη της επιλογής των στελεχών του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου να εμπιστευτούν τη σπάνια και πολύτιμη ενδυματολογική συλλογή του μουσείου στην ευγενική εικαστική ματιά του Βαγγέλη Κύρη και στα ευαίσθητα χέρια του Anatoli Georgiev.

Ευχαριστούμε τους δημιουργούς, τα στελέχη του ΕΙΜ που συνέδραμαν στην πραγματοποίηση αυτού του εγχειρήματος και ιδιαίτερα το Ίδρυμα Γεωργίου και Βικτωρίας Καρέλια, χάρη στη χορηγία του οποίου εκδόθηκε το μοναδικού περιεχομένου και υψηλής αισθητικής έργο «Ένδυμα Ψυχής».

Λίγα λόγια από την Πρόεδρο του Ιδρύματος Γεωργίου & Βικτωρίας Καρέλια, Βικτωρία Γ. Καρέλια.

Η Πρόεδρος του Ιδρύματος Γεωργίου & Βικτωρίας Καρέλια, Βικτωρία Γ. Καρέλια χαιρετίζει τη γενναία πρωτοβουλία του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου να βγάλει από τις προθήκες και να εμπιστευτεί τις πολύτιμες ενδυμασίες της συλλογής του στη μεταμορφωτική δύναμη της τέχνης.
Χαιρετίζει, ακόμη, τη δουλειά των δύο αξιόλογων καλλιτεχνών, που με ευαισθησία και σεβασμό δίνουν στο ιστορικό βάρος τη δική τους δημιουργική ερμηνεία.

Μέσα από τον φακό του Βαγγέλη Κύρη και τη βελόνα του Anatoli Georgiev, οι ενδυμασίες του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου αποκτούν ακόμη μία, παράλληλη διάσταση ανάγοντας την ωραιότητα σε ένα ευρύτερο και πιο σύνθετο επίπεδο ανάγνωσης. Γίνονται έτσι και πάλι πηγή έμπνευσης και θαυμασμού, όχι μόνο εντός των οικείων χωροχρονικών τους συντεταγμένων, αλλά και σε πανανθρώπινο επίπεδο.

Εικαστική έκθεση «Ένδυμα Ψυχής», 8 Αυγούστου – 11 Σεπτεμβρίου, Μέγαρο Χορού Καλαμάτας.

Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε η πολυαναμενόμενη έκθεση των Βαγγέλη Κύρη και Anatoli Georgiev «Ένδυμα Ψυχής» που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας από το Ίδρυμα Γεωργίου και Βικτωρίας Καρέλια.

Το αποτέλεσμα της πρωτοβουλίας και της συνεργασίας των δύο καλλιτεχνών λειτουργεί ως φόρος τιμής στο ελληνικό ένδυμα που αναδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο τον πλούτο και την πολυμορφία της ενδυματολογικής μας κληρονομιάς.

Οι 2.000 επισκέπτες της έκθεσης είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν ένα σπουδαίο δείγμα 30 έργων, τα οποία εκτέθηκαν για πρώτη φορά στην πόλη της Καλαμάτας, έναν χρόνο πριν την επίσημη παρουσίασή τους από το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στην Παλαιά Βουλή της Αθήνας.

Η μετάκληση της έκθεσης στην Καλαμάτα αποτέλεσε τη βασική επετειακή δράση του Ιδρύματος για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Με τη χειρονομία αυτή το Ίδρυμα Γεωργίου και Βικτωρίας Καρέλια τίμησε την πρώτη ελεύθερη πόλη της νεότερης Ελλάδας, παρουσιάζοντας δύο αιώνες ενδυματολογικής κληρονομιάς, μέσα από την ρηξικέλευθη ματιά των δύο καλλιτεχνών.

Το Ίδρυμα ευχαριστεί τους καλλιτέχνες, τον Δήμο Καλαμάτας, τους συνεργάτες και τις ξεναγούς που συνετέλεσαν στην άψογη διεξαγωγή της διοργάνωσης.

Φωτογραφία: Βαγγέλης Κύρης
Κέντημα: Anatoli Georgiev
Σχεδιασμός Φωτισμού: Ελευθερία Ντεκώ
Ηχοτοπίο: Δημήτρης Μπάκας
Βίντεο: Βλαδίμηρος Καπελούζος
Επιμέλεια Έκθεσης: Έρικα Βασιλείου
Διεύθυνση Παραγωγής: Ρένα Βάλλα
Διεύθυνση Επικοινωνίας: Άρης Ασπρούλης